Đỉnh sầu

Nâng niu cho khúc ân tình vỡ tan.

Tôi không có một khuynh hướng nhất định khi nghe nhạc. Tôi tò mò hay thử nghe những bản nhạc lạ của những trường phái lạ, và tôi thích những loại nhạc khác nhau, thích nghe cả những loại nhạc mà tôi chẳng hiểu gì. Nghe chỉ vì thích âm thanh và nhịp điệu của nó. Opera, vọng cổ, cải lương, hát bội, Hồ Quảng, tiếng trống, tiếng sóng, tiếng lá rơi, tuyết rơi, vĩ cầm, dương cầm, organ, baroque, rock, dân ca, thánh ca, etc. nghe hết. Thích thì nghe tiếp, không thích thì nghe sang cái khác. Tôi không hề nghĩ là loại âm nhạc đó trí thức sang cả quá mà sợ không nghe, hay sến quá mà chê. Ngay cả chữ sến dành cho một loại nhạc, một giai cấp cũng không làm tôi nghĩ chữ đó có nghĩa xấu. Tôi chỉ nghĩ chúng là âm thanh và nhịp điệu. Và âm thanh nhạc điệu có thể nối lòng người.

Hồi còn bé xíu theo má tôi đi chùa tôi thích một loại nhạc trống đệm theo những bài kệ mà mãi đến giờ này tôi vẫn còn mường tượng được bản nhạc trống này. Gõ vào cạnh trống nó kêu cách. Gõ vào mặt trống nó kêu chùm. Đây là loại trống bịt bằng da bò, đường kính khoảng chừng hai gang tay, chiều dày chừng một gang tay, đặt trên cái giá gỗ cao đến bụng người lớn, mặt trống nằm song song với mặt đất. Và bài nhạc như sau: Cách chùm cách. Cách chùm cách. Cách chùm cách, chùm chùm, cách chùm cách, chụp cách chùm, chùm cách. Chữ chụp là tiếng trống bị nghẹn, bằng cách đặt tay kia lên mặt trống trong khi tay này vẫn cầm dùi đánh vào trống để tiếng trống không thể phát ra trọn vẹn. Những ngày ấy, tôi là con bé chẳng màng đến kinh kệ, chỉ mong đến lúc người ta đọc kệ và một vị sư đến giàn trống trỗi nhạc, thế là con bé nghệt mặt ra nghe.

Gì cũng nghe, nhưng không phải gì cũng thích. Có cái thích có cái không. Tại sao. Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao có cái bạn thích và có cái không. Mình thích vì loại nhạc đó quen thuộc hay vì lạ tai, vì lời nhạc đánh đúng tâm trạng của mình ngay lúc ấy, hay vì lời nhạc khơi dậy những xao xuyến thầm kín ấp ủ trong quá khứ?

Tôi có những khi thức giấc nửa đêm, nghe trong đầu mình một điệu nhạc xưa, đã lâu không hề nghe hay nghĩ đến. Và tôi cứ nằm yên để nghe điệu nhạc ấy, câu hát ấy xoay đều trong óc, lập đi lập lại trong bóng tối của tư tưởng. Cũng có khi tôi ngồi thừ trước máy nghe mãi một bản nhạc chỉ vì một điệu dương cầm, hay vài câu hát. Không làm gì cả, chỉ nghe.

Bạn có nghe bài Không Tên Thứ Nhất của Vũ Thành An, bài do Duy Quang hát không? Tôi thích đoạn dương cầm mở đầu, thích giọng hát Duy Quang, và lời bài hát. Bài này không nổi tiếng như những bài Không Tên Số Hai, Số Năm, Cuối Cùng nhưng là bài tôi thích nhất trong Mười Bài Không Tên. Mỗi lần nghe là để repeat. “Theo ngày tháng tàn, tình yêu cũng héo tàn.” “Em giờ đã xa xăm rồi đó. Nơi em đi chắc vẫn còn lệ ứa.” Ai là tác giả của những lời thơ này? Nguyễn Đình Toàn?